Artikelen

Twintig procent van ons zorgbudget gaat op aan erfelijke aandoeningen. Door genetische defecten te repareren kun je miljoenen besparen, maar ironisch genoeg is het grootste obstakel nou juist geld.

Met een combinatie van speciale lama-antilichamen hebben onderzoekers een antilichaam gemaakt dat je in theorie bijna immuun maakt voor griep. Maar of het bij mensen ook zo goed werkt is afwachten.

De meest gebruikte variant van CRISPR kan zo’n tien procent van het DNA bereiken. Wetenschappers van MIT hebben dit verhoogd naar bijna vijftig procent.

De bakermat en doorbraak van de immunologie liggen in de jaren rond 1900, met de ontdekking van verschillende vaccins. Klinisch reumatoloog Arnold Cats kijkt terug op de ontwikkeling van dit brede vakgebied.

In China zijn twaalf muisjes geboren uit twee vaders en negentien gezonde muisjes uit twee moeders. Hier kwam geen enkele man aan te pas, behalve de mannelijke onderzoekers die aan het DNA sleutelden.

Met een combinatie van chemie, biologie en nanotechnologie probeert hoogleraar organische chemie Pascal Jonkheijm slimme oplossingen te vinden voor biomedische vragen. En met zijn mix van fundamenteel en toegepast onderzoek weet hij inmiddels al een hoop vragen te beantwoorden.

Voor het eerst is het DNA in het menselijk lichaam gericht aangepast. Patiënten met een stofwisselingsziekte kregen een nieuw gen in hun genoom.

De Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde gaat dit jaar naar James P. Allison en Tasuku Honjo voor hun werk aan immuuntherapie in de bestrijding van kanker.

Dendritische cellen herkennen lichaamsvreemde cellen en alarmeren de rest van het afweersysteem. Helaas lukt dat met kankercellen niet altijd. Dendritische celvaccinaties stimuleren een afweerreactie tegen specifieke kankercellen.

Lymfklierkanker is over het algemeen goed te behandelen met een combinatie van chemotherapie en immuuntherapie. Vooral op het gebied van immuuntherapie is de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt.

Het afweersysteem beschermt ons tegen ziekteverwekkers. Maar in sommige situaties, zoals bij auto-immuunziekten en allergieën, is er sprake van ongewenste en schadelijke afweerreacties gericht tegen lichaamseigen weefsel of onschadelijke omgevingsfactoren. In geval van transplantatie veroorzaken ongewenste afweerreacties afstoting van het orgaan.

De afgelopen tien jaar hebben checkpointblokkers de vooruitzichten voor kankerpatiënten wezenlijk veranderd. Checkpoints zijn receptoren die de afweerreactie kunnen remmen. Checkpointblokkers halen de rem van de afweerreactie, waardoor kankercellen opgeruimd kunnen worden.

Het gebruik van antistoffen als therapie was een grote doorbraak in de behandeling van verschillende ziekten. Omdat antistoffen heel specifiek een enkel eiwit kunnen herkennen, zijn ze ideaal om te gebruiken voor de ontwikkeling van therapieën voor de behandeling van kanker en auto-immuunziekten.

Waar zouden we zijn zonder gist? Nergens, betoogt microbioloog Nicholas Money. Hij schreef een geestig boek over onze langdurige relatie met deze oeroude eencelligen.

Roxanne Kieltyka van de Universiteit Leiden hoort bij de ‘Talented Twelve’, de twaalf meest veelbelovende chemici wereldwijd. NEMO Kennislink sprak haar over vierkante moleculen en het kweken van stamcellen.

Britse wetenschappers ontdekten dat CRISPR-Cas niet zo specifiek werkt als we tot nu toe dachten. Is knutselen met CRISPR-Cas wel veilig? NEMO Kennislink vroeg het aan CRISPR-pionier John van der Oost.

Er is nog veel discussie mogelijk over wat leven nu eigenlijk is, zo bleek tijdens een speciale editie van NEMO Kennislink live. Maar wetenschappers zijn al bezig om het na te maken. Zullen we het snappen, als we het zelf kunnen bouwen?

Met behulp van een enzym ontwikkelden Amerikaanse onderzoekers een manier om makkelijk korte strengen DNA in elkaar te zetten. Op termijn hopen ze met deze nieuwe techniek veel tijdswinst te boeken, want nu wachten onderzoekers vaak dagen op een streng DNA waar ze verder mee kunnen. In de toekomst kan hetzelfde proces misschien wel in een paar uur.

Het bewijs groeit dat onze darmbewoners mogelijk bijdragen aan de ontwikkeling van aandoeningen als ADHD en de ziekte van Alzheimer. Zijn een speciaal dieet, probiotica en poeptransplantaties straks nieuwe therapieën voor hersenziekten en gedragsstoornissen?

Marileen Dogterom kijkt met de blik van een natuurkundige naar het krachtenspel in levende cellen. Ze krijgt de Spinozapremie voor haar onderzoek naar de krachten die het geraamte van de cel uitoefent.

Celbioloog Anna Akhmanova krijgt de Spinozapremie voor baanbrekend onderzoek aan het cytoskelet en haar rol als pionier op het gebied van beeldvormende technieken.

Hoe maak je een materiaal dat ‘geprogrammeerd’ is om bepaalde functies uit te voeren? Door vanaf het kleinste niveau, de nanodeeltjes, het materiaal gecontroleerd zichzelf op te laten bouwen. Net zoals levende materialen dat doen.

In de VS is één patiënt met borstkanker succesvol behandeld met immuuntherapie. Ton Schumacher, immunoloog aan het NKI, noemt het resultaat bemoedigend, maar blijft ook kritisch.

Een inslikbare sensor van levende cellen, die vertelt wanneer gevaarlijke maagbloedingen optreden. Wetenschappers van het Amerikaanse MIT ontwikkelden deze nieuwe bacterie-op-een-chip.

Amerikaanse wetenschappers ontwikkelden een nieuw kweeksysteem voor hartcellen. De cellen groeien op grafeen en dat biedt een aantal extra mogelijkheden. Zo slaagden de wetenschappers er bijvoorbeeld in om de hartcellen sneller te laten kloppen door ze met licht te beschijnen.

Weefsels en organen bestaan uit grote aantallen cellen die onderling samenwerken en verbonden zijn. Dankzij zout en een laserstraal lukt het Britse onderzoekers om ook kunstmatige cellen aan elkaar te plakken. Weefsel is het nog lang niet, maar een eerste stap is gezet.

Gemiddeld worden we steeds ouder. Maar wat betekent dit voor je lichaam en geest? En wat zijn de consequenties voor de maatschappij? Moderator Desiree Hoving sprak met drie experts over jong blijven en zo oud mogelijk worden.

Wetenschappers begrijpen steeds beter welke factoren een rol spelen bij veroudering en hoe we langer gezond kunnen leven. Krijgen we dankzij die kennis ook steeds meer controle over het verouderingsproces?

NEMO Kennislinklezers zijn over het algemeen goed op de hoogte van wat er wetenschappelijk kan en niet kan met hun genoom. Maar dat betekent niet dat ze zich en masse aanmelden voor een designerbaby. Dat blijkt uit een enquête, die we het afgelopen jaar afnamen.

Translationeel onderzoek is in de laatste jaren steeds belangrijker geworden in het onderzoek naar metabole ziekten.