Artikelen

Ze liggen in labs over de hele wereld: miniversies van organen, die groeien uit cellen afgestaan door donoren. Wie bezit deze orgaantjes en mag er eigenlijk geld aan verdiend worden?

De kubuskwal is een van de dodelijkste dieren op aarde. Na genetisch onderzoek weten we nu dat een bestaand medicijn werkt als antigif.

Uit menselijke cellen kun je in het laboratorium een mal voor een bloedvat kweken dat in het lichaam van nierpatiënten langzaamaan tot een lichaamseigen bloedvat wordt omgevormd. Dat biedt hoop op minder bijwerkingen en minder noodzakelijke ingrepen.

Prominente wetenschappers staan gezamenlijk op tegen de experimenten van de Chinese He Jiankui, die baby’s op de wereld zette met aangepaste genen.

Een team van Europese wetenschappers heeft een gif-antigif-systeem van de tuberculosebacterie gedetailleerd in beeld gebracht. Verstoring van dit systeem zorgt ervoor dat de bacterie doodgaat. Dat biedt aanknopingspunten voor de zoektocht naar nieuwe medicijnen tegen tuberculose.

Tien uur per dag aan bed gekluisterd onder een felblauwe lamp, je hele leven lang. Dit is voor enkele mensen in Nederland van levensbelang. Voor één van hen is het binnenkort wellicht verleden tijd. In het AMC start de eerste patiënt met een nieuwe gentherapie voor erfelijke geelzucht.

Materialen die de natuurlijke omgeving van levende cellen nabootsen zijn interessant voor medische toepassingen. Chemici uit Nijmegen zetten een nieuwe stap in het aanbrengen van biologische eigenschappen in deze materialen.

Na een niertransplantatie lopen veel patiënten het risico om hun nieuwe orgaan te verliezen door een infectie met het BK-virus. Onderzoeker Eric van der Veer en zijn team ontdekten een manier om het virus uit te schakelen.

Nederland wil in 2025 vooroplopen met proefdiervrije methoden. Organ-on-a-chip-technologie kan een belangrijke vervanger van dierproeven worden.

Beschadigde zenuwen herstellen na een verlamming nauwelijks. Nederlandse wetenschappers kunnen nu zenuwgroei stimuleren met een nieuwe veelbelovende gentherapie. In een verlamde poot van een rat laten zij zenuwvezels zover groeien dat ze de spieren weer bereiken.

Dat gist alcohol kan maken, weten bierbrouwers maar al te goed. Maar het is voor gistcellen een verspilling van energie, dus waarom doen ze het dan? Groningse onderzoekers denken nu dat de productie van alcohol als een soort veiligheidsklep werkt, die overbelasting van de gistcellen voorkomt.

Misschien gebruiken veel sporters wel genetische doping, maar dat kunnen we nog niet detecteren. Nog niet, want een techniek van Groningse onderzoekers brengt daar wellicht binnenkort verandering in.

Een 3D-printer gebruikt meestal plastic of metaal. Maar wist je dat je dit ook met levende cellen kan doen? Dat heet bioprinten. In Maastricht printen ze al nierweefsel in 3D.

Als medicijnen op de verkeerde plek actief zijn kunnen ze bijwerkingen veroorzaken. Promovendus Mickel Hansen ontwikkelde aan- en uitschakelende medicijnen.

Twintig procent van ons zorgbudget gaat op aan erfelijke aandoeningen. Door genetische defecten te repareren kun je miljoenen besparen, maar ironisch genoeg is het grootste obstakel nou juist geld.

Met een combinatie van speciale lama-antilichamen hebben onderzoekers een antilichaam gemaakt dat je in theorie bijna immuun maakt voor griep. Maar of het bij mensen ook zo goed werkt is afwachten.

De meest gebruikte variant van CRISPR kan zo’n tien procent van het DNA bereiken. Wetenschappers van MIT hebben dit verhoogd naar bijna vijftig procent.

De bakermat en doorbraak van de immunologie liggen in de jaren rond 1900, met de ontdekking van verschillende vaccins. Klinisch reumatoloog Arnold Cats kijkt terug op de ontwikkeling van dit brede vakgebied.

In China zijn twaalf muisjes geboren uit twee vaders en negentien gezonde muisjes uit twee moeders. Hier kwam geen enkele man aan te pas, behalve de mannelijke onderzoekers die aan het DNA sleutelden.

Met een combinatie van chemie, biologie en nanotechnologie probeert hoogleraar organische chemie Pascal Jonkheijm slimme oplossingen te vinden voor biomedische vragen. En met zijn mix van fundamenteel en toegepast onderzoek weet hij inmiddels al een hoop vragen te beantwoorden.

Voor het eerst is het DNA in het menselijk lichaam gericht aangepast. Patiënten met een stofwisselingsziekte kregen een nieuw gen in hun genoom.

De Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde gaat dit jaar naar James P. Allison en Tasuku Honjo voor hun werk aan immuuntherapie in de bestrijding van kanker.

Dendritische cellen herkennen lichaamsvreemde cellen en alarmeren de rest van het afweersysteem. Helaas lukt dat met kankercellen niet altijd. Dendritische celvaccinaties stimuleren een afweerreactie tegen specifieke kankercellen.

Lymfklierkanker is over het algemeen goed te behandelen met een combinatie van chemotherapie en immuuntherapie. Vooral op het gebied van immuuntherapie is de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt.

Het afweersysteem beschermt ons tegen ziekteverwekkers. Maar in sommige situaties, zoals bij auto-immuunziekten en allergieën, is er sprake van ongewenste en schadelijke afweerreacties gericht tegen lichaamseigen weefsel of onschadelijke omgevingsfactoren. In geval van transplantatie veroorzaken ongewenste afweerreacties afstoting van het orgaan.

De afgelopen tien jaar hebben checkpointblokkers de vooruitzichten voor kankerpatiënten wezenlijk veranderd. Checkpoints zijn receptoren die de afweerreactie kunnen remmen. Checkpointblokkers halen de rem van de afweerreactie, waardoor kankercellen opgeruimd kunnen worden.

Het gebruik van antistoffen als therapie was een grote doorbraak in de behandeling van verschillende ziekten. Omdat antistoffen heel specifiek een enkel eiwit kunnen herkennen, zijn ze ideaal om te gebruiken voor de ontwikkeling van therapieën voor de behandeling van kanker en auto-immuunziekten.

Waar zouden we zijn zonder gist? Nergens, betoogt microbioloog Nicholas Money. Hij schreef een geestig boek over onze langdurige relatie met deze oeroude eencelligen.

Roxanne Kieltyka van de Universiteit Leiden hoort bij de ‘Talented Twelve’, de twaalf meest veelbelovende chemici wereldwijd. NEMO Kennislink sprak haar over vierkante moleculen en het kweken van stamcellen.

Britse wetenschappers ontdekten dat CRISPR-Cas niet zo specifiek werkt als we tot nu toe dachten. Is knutselen met CRISPR-Cas wel veilig? NEMO Kennislink vroeg het aan CRISPR-pionier John van der Oost.